Εισαγωγή
Η ασφάλεια των τροφίμων αποτελεί πρωταρχική προτεραιότητα για τις βιομηχανίες τροφίμων, οι οποίες οφείλουν να τηρούν αυστηρά πρωτόκολλα σύμφωνα με τη νομοθεσία, ώστε να διασφαλίζεται η ποιότητα και η ασφάλεια των προϊόντων που φτάνουν στον καταναλωτή. Στο πλαίσιο αυτό, ο Ελληνικός Φορέας Ελέγχου Τροφίμων (ΕΦΕΤ) πραγματοποιεί ενδελεχείς εργαστηριακούς ελέγχους για την ανίχνευση τυχόν νοθευμένων τροφίμων, συμβάλλοντας στην ενημέρωση και προστασία του καταναλωτή.
Η νοθεία στον τομέα των τροφίμων, και ιδιαίτερα στο μέλι, έχει αυξηθεί ραγδαία τα τελευταία χρόνια, καθιστώντας αναγκαία τη διενέργεια αυστηρότερων ελέγχων και τη λήψη προληπτικών μέτρων. Ο ΕΦΕΤ, σε συνεργασία με ευρωπαϊκούς και διεθνείς φορείς, έχει ως κύριες αρμοδιότητες:
- τη συλλογή επιστημονικών δεδομένων και την παροχή ανεξάρτητων, επικαιροποιημένων επιστημονικών συμβουλών,
- τη δημοσιοποίηση των ερευνητικών του πορισμάτων στο κοινό,
- τη συνεργασία με άλλες χώρες και οργανισμούς,
- καθώς και την ενίσχυση της εμπιστοσύνης των πολιτών στο σύστημα ελέγχου της ασφάλειας τροφίμων.
Ωστόσο, πέρα από τους επίσημους εργαστηριακούς ελέγχους, θα ήταν ιδιαίτερα χρήσιμο αν μπορούσαμε να αναγνωρίσουμε μόνοι μας κάποια βασικά σημάδια νοθείας στο μέλι. Παρότι οι σπιτικές δοκιμές δεν μπορούν να προσφέρουν 100% αξιόπιστα αποτελέσματα, μπορούν να αποτελέσουν μια πρώτη ένδειξη για την ποιότητα του προϊόντος που καταναλώνουμε.
Η νομοθεσία πίσω από το μέλι
Ο πρώτος νομοθετικός κανονισμός που διεξήχθη για το μέλι ήταν ο 2001/110/ΕΚ, ο οποίος ορίζει τι είναι το μέλι, τους τύπους του και τα γενικά χαρακτηριστικά τους.
Πιο συγκεκριμένα, ως ελληνικό μέλι αναφέρεται η φυσική γλυκιά ουσία που παράγουν οι μέλισσες από το νέκταρ των φυτών, από εκκρίσεις ζώντων μερών φυτών ή από εκκρίματα εντόμων που απομυζούν φυτά ευρισκόμενα πάνω σε ζωντανά μέρη των φυτών. Οι μέλισσες συλλέγουν, μετατρέπουν, αναμειγνύουν με ειδικές ουσίες του σώματός τους, αποθηκεύουν και φυλάσσουν το μέλι στις κηρήθρες της κυψέλης, προκειμένου να ωριμάσει.Σημειωνεται ότι το μέλι αποτελείται ουσιαστικά από διάφορα σάκχαρα, κυρίως φρουκτόζη και γλυκόζη, καθώς και από άλλες ουσίες, όπως οργανικά οξέα, ένζυμα και στερεά σωματίδια που προέρχονται από τη συγκομιδή μελιού.
Επίσης τα κύρια είδη μελιού με βάση τον νόμο 2001/110/ΕΚ ταξινομούνται ως εξής:
1. Ανάλογα με την προέλευση:
- Μέλι ανθέων (νέκταρος): Προέρχεται από το νέκταρ φυτών.
- Μέλι μελιτώματος: Παράγεται από εκκρίματα εντόμων (Hemiptera) ή των ίδιων των φυτών.
2. Ανάλογα με τον τρόπο παραγωγής/παρουσίασης:
- Μέλι κηρήθρας: Φυσικό μέλι μέσα σε κηρήθρες.
- Μέλι με τεμάχια κηρήθρας: Περιέχει κομμάτια κηρήθρας.
- Μέλι στραγγισμένο: Λαμβάνεται με στράγγιση κηρηθρών.
- Μέλι φυγοκέντρησης: Παράγεται με φυγοκέντρηση κηρηθρών.
- Μέλι πιέσεως: Εξάγεται με πίεση κηρηθρών, με ήπια ή καθόλου θέρμανση.
- Διηθημένο μέλι: Φιλτραρισμένο, με σημαντική αφαίρεση γύρης.
3. Μέλι ζαχαροπλαστικής:
Χρησιμοποιείται κυρίως στη βιομηχανία, καθώς μπορεί να έχει έντονη οσμή/γεύση, να έχει υποστεί ζύμωση ή υπερθέρμανση.
Επιπλέον ο νόμος αυτός αναφέρει ότι κατά την παραγωγή μελιού για το εμπόριο δεν πρέπει να έχει προστεθεί κανένα συστατικό τροφίμων στο μέλι, συμπεριλαμβανομένων των προσθέτων τροφίμων,ούτε να έχει γίνει καμία άλλη προσθήκη εκτός από μέλι.
Έπειτα σε εθνικό επίπεδο η κοινή υπουργική απόφαση 127/2004 ΦΕΚ Β’ 234/23-02-2005 ταυτοποίησαι και άλλα είδη μελιού όπως ηλίανθου,πεύκου,ελάτης , καστανιάς , θυμαριού και άλλα πολλά .Πιο αυστηρά όρια πάρθηκαν στον κανονισμό του 2023 για την περιεκτικότητα σε μόλυβδο ( Pb).
Εμπειρικά Σπιτικά Πειράματα για την Επιλογή Ποιοτικού Αγνού Μελιού.
1) Δοκιμή με νερό και ποτήρι
Ρίξτε ένα κουτάλι της σούπας ή του γλυκού (ανάλογα με την προτίμησή σας) μέλι σε ένα ποτήρι με κρύο νερό.
✅ Αν παραμείνει συμπαγές στον πάτο, έχουμε ποιοτικό, αγνό μέλι.
❌ Αν αρχίσει να διαλύεται αμέσως, το αποτέλεσμα είναι αρνητικό, καθώς πιθανότατα περιέχει αμυλόσιροπο (ένα κοινό νοθευτικό συστατικό), το οποίο είναι πιο υδατοδιαλυτό.
2) Δοκιμή με χαρτί κουζίνας → Έλεγχος απορροφητικότητας και περιεκτικότητας σε νερό
Ρίξτε λίγη ποσότητα μελιού πάνω σε ένα κομμάτι χαρτί κουζίνας.
✅ Αν παραμείνει συμπαγές και δεν περάσει από την άλλη πλευρά του χαρτιού, έχουμε θετικό αποτέλεσμα.
❌ Αν απορροφηθεί εύκολα, είναι πιθανό το μέλι να περιέχει αμυλόσιροπο, καθώς έχει υψηλότερη περιεκτικότητα σε νερό.
3) Δοκιμή με φλόγα
Βάζουμε λίγη ποσότητα μελιού σε μια μπατονέτα και προσπαθούμε να την κάψουμε με έναν αναπτήρα ή φλόγιστρο.
✅ Αν η μπατονέτα καεί εύκολα, το μέλι είναι αγνό.
❌ Αν δεν καίγεται καλά ή αρχίσει να τσιτσιρίζει, σημαίνει ότι περιέχει υγρασία από πρόσθετα σιρόπια, όπως το αμυλόσιροπο.
Leave a Reply